Toespraak: Herdenking bombardement

Meneer de commissaris, Captain Goldsmith, mr. Falls, collega-burgemeesters, dames en heren,

"Op de hoek van de Lange Hezelstraat zag ik hoog in de lucht een formatie vliegtuigen. Ze vlogen vier aan vier. Ik bleef staan omdat ik recht omhoog moest kijken. Daarna weet ik even niets meer".

"Ik lag op de grond en hoorde drie of vier vrouwen verschrikkelijk gillen. Tegelijkertijd hoorde ik kerkklokken. Niet het geluid, dat altijd zo royaal over de stad galmde, maar afgebroken, doffe klanken. De St. Stevenstoren was geraakt en de klokken kwamen bij mij in de buurt terecht".

"Ik krabbelde overeind [...]. Alles voor me was één grote stofwolk en in het puin zag ik een man, vastgeklemd achter een zware balk. Hij schreeuwde om hulp [...]. Zijn benen stonden in het vuur. Opeens verscheen een Duitse soldaat, die de tas van zijn koppel opende en er een pistool uit haalde. Ik verstijfde en keek de andere kant op. Ik heb geen knal gehoord, maar het schreeuwen hield op. Het was geen horrorfilm maar de gruwelijke realiteit".

Dit, dames en heren, is het aangrijpende ooggetuigenverslag van Jan Lelieveldt, electricien in opleiding, zoals opgetekend in Bart Janssens boek "De pijn die blijft".

22 februari

Na een korte bespreking over de collegereactie op het rapport van de raadscommissie over Novio en andere verbonden partijen is het tijd voor de herdenking van het bombardement van nu precies 64 jaar geleden. Dit keer zijn ook de Commissaris van de Koningin en burgemeesters van verschillende buurgemeenten aanwezig. De Amerikaanse ambassadeur Arnall heeft zich moeten verontschuldigen, ik vernam gisteren dat hij aftreedt en terugkeert naar de VS vanwege de ernstige ziekte van zijn zoon. Wel aanwezig is de Defence Attache, Captain Devon Goldsmith , die een korte toespraak houdt. Op het plein achter het stadhuis zijn honderden mensen verzameld. Een indrukwekkende bijeenkomst, waarin schoolkinderen kaarten uitdelen die de ontmoeting van generaties en van toen en nu symboliseren. In mijn eigen toespraak haal ik de woorden van een ooggetuige aan, beelden uit het inferno. Het valt me op dat er elk jaar meer mensen aandacht schenken aan de herdenking. Terecht, want 1944 is onderdeel van onze identiteit, het leed heeft doorgewerkt in honderden families, de binnenstad werd verwoest. De ziel van Nijmegen werd geraakt.

’s Middags veel post afwerken en de stukken van mijn bureau krijgen, nu ik komende week met vakantie ben. De laatste bespreking van de week gaat over de samenwerking tussen gemeente en de binnenstadondernemers rond de komende Valkhoftentoonstelling ‘Luxe en Decadentie in het Romeinse Rijk’. Onder het motto ‘Beleef de luxe van Nijmegen’ worden daar veel activiteiten om heen georganiseerd. Goed voor toerisme, cultuur en economie. Deze tijdelijke binnenstadspromotie hoeft de brede stadspromotie met een nieuwe slogan en nieuw logo niet in de weg te staan, integendeel.

Komende week geen weblog, de lezers kunnen er gevoeglijk van uitgaan dat alle dagen aangenaam en ontspannend zijn. Laten we hopen dat dit in Nijmegen ook zo is.

21 februari

De ochtend begint met bijpraten met voorzitter van de stadsregio Jaap Modder. Genoeg om over te praten: bereikbaarheid, verbindingen met Duitsland, de wens van Druten en West Maas en Waal om aan de stadsregio deel te nemen, cool region en culturele hoofdstad 2018.

Daarna zijn collega Gert Prick van Groesbeek en waarnemend directeur veiligheidsregio Mac Honig op mijn kamer om het functioneren van de bestuurlijke coördinatie tijdens bovenlokale crises (‘grip 4’) tegen het licht te houden. Eerder werd daar een workshop over gehouden waar ik helaas niet bij kon zijn. Nu hebben we inmiddels natuurlijk ook de ervaringen met de stroomstoring in de Bommelerwaard. In de toekomst zal er steeds meer van de voorzitter van de veiligheidsregio of diens plaatsvervangers (burgemeesters van Tiel en Groesbeek) worden gevraagd bij dit soort crises, dus is goede preparatie onontbeerlijk.

Na de lunch en een uurtje achter mijn bureau volgen achtereenvolgens een overleg met districtschef Aart Garssen en het lokale gezagsdriehoeksoverleg waar naast Garssen ook officier van justitie Ellis van Dusschoten aanschuift. Een eerste concept van de zogenaamde Politiebrief aan de gemeenteraad is in bewerking, er moet nog wel een slag worden gemaakt. Vanzelfsprekend komt ook de nog onbekende film van Geert Wilders aan de orde. Ik realiseer mij dat nationale en internationale aandacht ook spanningen in Nijmegen kunnen laten oplaaien, maar weiger om mee te doen met de paniekerigheid. Dat is nergens voor nodig. We zijn natuurlijk wel voorbereid. Wat Wilders doet, is provocatie omwille van de provocatie. Daargelaten de overtrokken reacties uit de islamitische wereld (we mogen wel enig begrip vragen voor onze rechtsstaat die terecht geen censuur kent), is de spanning die Wilders laat oplopen op zich zelf al gevaarlijk. Wie zo welbewust aanstuurt op onrust en tegenstellingen is maatschappelijk onzorgvuldig en politiek onverantwoordelijk bezig. Het is Geert, die ik als een goed Kamerlid kende, in zijn bol geslagen.

In de loop van de middag breng ik samen met communicatiemedewerker en deskundige Frank Eliëns een bezoek aan de prachtige synagoge aan de Nonnenstraat. Ik word ontvangen door bestuursleden Robert Baruch en Mark Leiblum en de ‘beheerder’ Aldan Santcroos en diens vrouw. Zij vormen de kern van een kleine maar actieve joodse gemeente, waarvoor de sjoel niet alleen gebedsruimte maar ook sociale ontmoetingsplaats is. Ik bewonder de fraai gerestaureerde ruimten en de nieuwe Thorarol. Op een foto van net voor de oorlog in de ontmoetingsruimte staat een groot gezelschap op een trouwfeest afgebeeld. Zeker dertig vrolijke jonge mensen. Op twee na kwamen ze allen om in Sobibor, Auschwitz en andere vernietigingskampen. De hele dag speelt die foto door mijn hoofd.

Terug op het stadhuis een interview voor het blad van de stadsregio Arnhem Nijmegen over vastgoedontwikkeling en daarna een gesprek met de wethouders Kunst en Depla en met hoofd Stadsontwikkeling Ben Verfürden over het project om onze Nijmeegse geschiedenis meer zichtbaarheid te geven. Veel goede ideeën die in de komende maanden contour moeten krijgen.

20 februari

Ook deze dag veel gesprekken op mijn kamer, wel zo handig als je niet zo mobiel wil zijn. Eerst de regionale driehoek met hoofdofficier Remco van Tooren en korpschef Henk van Zwam. Daarna overleg over verschillende onderwerpen rond de Vierdaagse. Tussen de bedrijven door de nodige telefoontjes, onder meer met de burgemeester van Barendrecht over de transportveiligheid, een specifiek maar daarom nog niet minder belangrijk onderwerp.

Veiligheid is een rode draad vandaag, want op het programma staan ook het Bestuursteam Handhaving en Veiligheid met verschillende wethouders en ook nog enkele selectiegesprekken voor de vacature van directeur van de veiligheidsregio. De regionale (en landelijke) activiteiten als korpsbeheerder en voorzitter van de veiligheidsregio vormen zo langzamerhand een tweede functie naast het werk in Nijmegen zelf.

Ook een ambtelijk overleg over de relaties van Nijmegen met buitenlandse steden. Ik wil daar een duidelijke lijn in ontwikkelen. Nijmegen heeft drie zogenaamde stedenbanden. Een klassieke ontwikkelingsrelatie met Masaya uit Nicaragua, een post-koude oorlogcontact met het Russische Pskov en de recente zusterrelatie met de grote Turkse stad Gaziantep. In die laatste stad bestaat tegenwoordig zelfs een Nijmegenstraat. Wat willen we precies met deze banden en hoe leeft dat in de stad? Daarnaast zijn er ook vriendschappelijke contacten met de Japanse stad Higashimatsuyama, een vagere relatie met de Chinese stad Suzhou in de buurt van Sjanghai en een door velen vergeten verbinding met een Amerikaanse stad.
Ik ben ook geïnteresseerd in goede contacten met een of meer Duitse steden, met hen hebben we immers een deel van onze toekomst gemeen. In de komende maanden wil ik over dit alles graag met de raad praten.

Afgezanten van de raad voeren aan het begin van de avond het al door de krant aangekondigde functioneringsgesprek met mij na ruim een jaar burgemeesterschap. Als er al iets over te vertellen zou zijn, dan toch niet hier.

19 februari

Voordat het college begint spreek ik met mijn vermoedelijke nieuwe woordvoerder, Freico Amberg, ik heb veel vertrouwen in onze samenwerking.
In de collegevergadering praten we uitvoerig over de uitvoering van de WMO (wet maatschappelijke ondersteuning), het bestemmingsplan voor het Waalfront, de beeldende kunst in onze straten en parken, de schuldhulpverlening en actuele zaken zoals hoe om verder te gaan met de Valkhof Affaire tijdens de Vierdaagse. Lastig om alle belangen tegelijk te beschermen.

Ook de Mosquito heeft voor even onze onverdeelde aandacht. Is het een onmenselijk apparaatje omdat pubers er door worden geïrriteerd en liever een ommetje maken? Geen geheim wapen tegen hangjongeren, wel een kennelijk effectief èn onschuldig middel om stevige overlast aan te pakken als dat echt nodig is. Ik zie er geen zwarigheid in. Een beetje creativiteit is vaak beter dan weer extra politie of toezichthouders er op af sturen.

Vanmiddag haak ik voortijdig af tijdens een collegebezoek aan het MuZieum, de succesvolle expositie over zien en niet zien. Bij de rondleiding en de ‘blinde borrel’ neem ik liever geen risico’s, ik geef de rib maar rust. Aan het einde van de middag overleggen Machteld en ik met onze aannemer over aanpassingen in ons nieuwe Nijmeegse huis dat we over een aantal maanden zullen betrekken. Ik verheug me daar nu al op.

18 februari

In de Gelderlander van zaterdag lees ik al hoe a.s. woensdag het gebruikelijke functioneringsgesprek met de vertrouwenscommissie na een jaar burgemeesterschap zal verlopen. Dat is nog eens vertrouwelijk!

De rib speelt op, maar gewoon op een stoel zitten gaat prima. Maandag is portefeuilledag, dat wil zeggen dat ik vandaag mijn vaste overleggen met ambtenaren over onderwerpen uit mijn takenpakket heb. Alles op mijn werkkamer, dus dat scheelt.
Eerst met Berna de agenda voor de komende weken doornemen; een enkele afspraak wordt als te beweeglijk ingekort of afgezegd. Het is bewonderenswaardig hoe kalm Berna blijft onder de schier onmogelijke poging om afspraken tussen bestuurders te maken. Een afspraak met Job Cohen zal bijvoorbeeld telefonisch moeten, er is geen andere mogelijkheid.

Daarna de overleggen over communicatie & representatie (met bijvoorbeeld de vraag of de 3-daagse van Peking ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van de KNBLO reden moet zijn voor een bezoek, midden in de vakantieperiode) en veiligheid. In dat laatste overleg gaat het onder andere over handhaving van de drank- en horecawetgeving, prostitutie en coffeeshops. En over de bevordering van de integriteit van bestuurlijke overheidsbeslissingen, oftewel Bibob. De wet Bibob stelt gemeentebesturen in staat om vergunningen te weigeren of in te trekken als er voldoende aanwijzingen zijn dat de aanvrager de vergunning mede zal gebruiken voor illegale doeleinden, bijvoorbeeld witwassen van drugsgeld. In Amsterdam boeken ze resultaten, in Nijmegen hebben we er inmiddels ook ervaring mee. Belangrijk zijn de adviezen van het landelijk Bibob-bureau.

Na een overleg met de brandweer over onder andere gebruiksvergunningen en handhaving is het tijd voor een interview voor de nieuwsbrief van de Nederlands-Duitse Businessclub van Kleve en voor een gesprek met de wethouders Depla en Lucassen en ambtenaren over de reactie van het college op het raadsrapport over de zogenaamde Verbonden Partijen. Daarna eet ik tegenover het stadhuis een hapje met Hannie Kunst en Pier Eringa terwijl we ondertussen een aantal kwesties rond personeel en organisatie doornemen. Thuis de collegestukken en de post.

In de kranten lees ik over het optreden van de hoger dan hoogbejaarde Johan Heesters in Amersfoort. Ongetwijfeld was mijn collega Albertine van Vliet voorbereid op stevige openbare ordeverstoringen, maar die bleven uit. Hoewel ik er zelf niet op zou zitten wachten als Heesters in Nijmegen was geboekt, zou ik geen enkele reden zien om een dergelijk optreden tegen te houden, hoezeer ik mij de gevoelens van slachtoffers of nabestaanden kan voorstellen. Ik vraag me overigens af wat iemand er toe beweegt om op 104-jarige leeftijd nog te willen optreden. Een theaterbeest tot het bittere einde.

14 en 15 februari

Valentijnsdag werd vroeger in Nederland niet gevierd maar de afgelopen 20 jaar heeft de commercie er greep op gekregen, dus zullen we het nu weten ook.
Ik heb de hele ochtend en een deel van de middag gesprekken op mijn werkkamer. Met de secretaris van de korpsbeheerder, met de griffier en het hoofd juridische zaken, met de wethouders Paul Depla en Peter Lucassen en ambtenaren over de voorbereiding van het collegestandpunt op het onderzoeksrapport Novio, met ambtenaren over dienstverlening en burgerzaken en met wethouder Hans van Hooft en directeur Strik van woningcorporatie Talis. De laatste is niet erg te spreken over minister Vogelaar. Naar verwachting zal vandaag of morgen een heffing van 75 miljoen per jaar worden aangekondigd. Als gemeentebestuurder ben ik minder geïnteresseerd in waar het geld vandaan komt, zolang het er maar komt voor onze prachtwijk Hatert en liefst in grote getallen.

De rest van de middag is gereserveerd voor de vergaderingen van het regionaal politiecollege en het bestuur van de veiligheidsregio (brandweer, ambulancedienst, geneeskundige hulp bij ongevallen en rampen) die aaneensluitend in de raadszaal van Groesbeek plaatsvinden. Een van de onderwerpen waar we de komende maanden nog nader over te spreken komen is de verdere ontwikkeling van de veiligheidsregio en de regionalisering van de brandweer. Ook de financiële situatie van ons politiekorps houdt ons bezig.

Vrijdag heb ik vrij genomen voor het jaarlijkse weekend van de Raad van Toezicht van de Consumentenbond, dat tot en met zaterdagmiddag duurt. ’s Ochtends ga ik ook even langs mijn collega van Wassenaar Jan Hoekema, die in het voormalige paleisje van prins Frederik een van de mooiste werkkamers heeft die een burgemeester zich maar kan wensen. Vanzelfsprekend ben ik wel bereikbaar en beschikbaar voor gemeentezaken. Ik heb ook de nodige stukken mee naar huis genomen. Tussen het vergaderen door bel ik met deze en gene, onder meer met de locatiedirecteur van Electrabel, die begrijpelijk zeer terneergeslagen is door het overlijden van een medewerker na een tragische val. Er wordt nog onderzoek gedaan naar de oorzaak van het ongeluk. Electrabel was juist zo trots op de veiligheid in het bedrijf.

13 februari

De pijn aan mijn borstkas die ik overhield van mijn hardloopstruikeling gaat steeds meer opspelen. Ik heb in Nijmegen nog geen huisarts, maar kan nu wel bij een goede terecht, die ik toevallig recentelijk ontmoette. Het blijkt een gebroken rib te zijn. Het gaat drie maanden duren voordat het weer geheeld is. Gelukkig zal de pijn na een paar weken wel over zijn. Voorlopig niet hardlopen of andere beweeglijke dingen doen en pijnstillers slikken. Lopen is niet echt leuk maar slapen is eigenlijk het lastigste. En diep inademen…

Ook vandaag is het een gevulde dag. Eerst op het stadhuis een gesprek van de selectiecommissie directeur veiligheidsregio, daarna een bezoek aan de Lindenberg, centrum voor de kunsten, zoals dat tegenwoordig heet. Directeur Bart Vaessen leidt mij (voorzichtig) rond door alle gangen en trappetjes van zijn bijzondere pand. Persoonlijk vind ik het niet een architectonisch pronkjuweel voor de stad, maar het besluit om het te laten staan is nu eenmaal ruim voor mijn aantreden genomen. Met de inhoud van de Lindenberg is echter niets mis. Er wordt veel gemusiceerd, geboetseerd, getekend, gespeeld, het bruist er van creativiteit en het is een onmisbare schakel in de Nijmeegse culturele wereld. Aan de buitenkant wordt geloof ik nog wel wat gedaan, ik hoop het maar.

’s Middags enkele ambtelijke overleggen en een kop koffie met de nieuwe uitgever van de Gelderlander, Stef Rietbergen. Wij kennen elkaar van feestjes van een gemeenschappelijke goede vriend uit Maastricht. Stef was eerder uitgever van de NRC en heeft nu de NRC onder de regionale bladen, zoals de Gelderlander zich graag ziet, onder beheer. Ik beloof hem dat ik voor klachten me tot de redactie wend, niet tot hem. Ik laat hem onder meer de plannen rond het Waalfront, de dijkteruglegging en de Citadel zien. De stad waar hij nu werkt is een stad in beweging!

Daarna is het de beurt aan de camera’s. Eerst TV Gelderland, die het wil hebben over de slogan voor Nijmegen. Wat leuk dat ontzettend veel mensen zich met suggesties tot de gemeente wenden of tot de krant en de omroep. Al die suggesties moeten wat mij betreft worden meegenomen door de bureaus die we aan het werk zetten. Zelfs persoonlijke vrienden en collega burgemeesters zenden de vruchten van hun creatieve denken in. Ik spreek voorlopig nog maar geen voorkeur uit.
In de ijzige kou vervolgens anderhalf uur opnames gemaakt voor de nieuwe website voor expats in Nijmegen en voor de gemeentesite. Geen winterjas aangedaan, want die filmpjes moeten in de zomer ook natuurlijk aandoen.

’s Avonds een lange Politieke Avond. Ik sta even stil bij de afwezige CDA-fractievoorzitter Rob Bloem, hij en zijn gezin maken een zware tijd door. We nemen afscheid van Jolanda van Veluw die na een kleine twee jaar de raad verlaat om wethouder in Heumen te worden. Haar opvolger in de VVD-fractie is Koen Wools. Veteraan Bert Frings volgt bij GroenLinks tijdelijk de hoogzwangere Hennie Roorda op. Een bijzonder moment om hem te installeren. De grondwetsherziening om zwangere volksvertegenwoordigers tijdelijk te kunnen laten vervangen, heb ik zelf als minister in het Staatsblad gebracht.

Albaer Hillen biedt namens zijn onderzoekscommissie naar Novio en andere verbonden partijen het rapport ‘Sturen in de mist’ aan. Mooie titel, hoewel ik hoor dat die al eerder is gebruikt. Een eerste blik op de conclusies leert dat de commissie de vinger op verschillende zwakke plekken legt. Dat lijkt aan te sluiten op wat het college zelf ook al in het Novio-dossier constateerde.

De raad gaat unaniem akkoord met de focus voor de citymarketing, dat is mooi. In de zogenaamde kamerronde blijkt dat diverse fracties net als het college ook werk willen maken van de zichtbaarheid van ons verleden. De wethouders Kunst en Depla en ik zijn hiervoor een project gestart zodat inspanningen op cultureel, cultuurhistorisch, toeristisch en promotioneel vlak goed samengaan. Dit jaar al zullen we de Vrede van Nijmegen en de komende expositie in het Valkhofmuseum over Luxe en Decadentie in het Romeinse rijk goed moeten uitnutten, zoals dat heet.

Minder gelukkig ben ik met een wat onverhoedse motie die de raad aanvaardt om de extra ontheffing van het geluidshinderverbod voor de Valkhof Affaire tijdens de Vierdaagsefeesten te continueren. Kennelijk vindt de raad het niet relevant dat die extra ontheffing een oneigenlijke manier van subsidieverlening is en dat ondersteuning van dit op zich door ieder gewaardeerde initiatief op een andere manier kan plaatsvinden. De discussie tussen gemeente en initiatiefnemer hierover speelt overigens al geruime tijd, er is geen sprake van een overval. We zullen ons nu beraden.

12 februari

Voor de collegevergadering eerst met Hannie Kunst en ambtenaren overleg over onderwerpen die met stadspromotie, evenementen, vierdaagse en dergelijke te maken hebben. In het college maken we vandaag een primeur mee. Lenie Scholten is een paar weken geleden gaan buurten bij onze collega’s in Maastricht en heeft daar uit de eerste hand gezien hoe het stadsbestuur opereert. Nu is de beurt aan haar Maastrichtse collega van zorg en welzijn Jacques Costongs om in Nijmegen rond te kijken. Ook wel eens leuk voor hem om in de echte oudste stad van Nederland te zijn. In plaats van Limburgse vlaai krijgt hij bij de koffie Nijmeegs Marikenbrood. Het Maastrichtse college bestaat uit enkel mannen, lijkt me niet per se bevorderlijk voor de kwaliteit van de besluitvorming. Aan de andere kant: het college kent maar 4 wethouders in plaats van onze 6. Werken ze daar harder, doen ze daar minder of sturen ze er op grotere afstand?

We hebben na de carnavalsweek een overvolle agenda in het college, maar het lukt ons om toch op tijd klaar te zijn om de pers niet te laten wachten op de presentatie van de Stads- en Wijkmonitor 2007. Uit dat jaarlijkse onderzoek blijkt dat Nijmegenaren gelukkig en tevreden zijn met hun stad. De woorden uit mijn nieuwjaarstoespraak, namelijk dat het goed gaat met Nijmegen, blijken door de feiten te worden gestaafd maar ook door het gevoel van de Nijmegenaren. Dat doet deugd. En de zorg die ik uitsprak over onze bereikbaarheid wordt eveneens gedeeld door veel mensen. Veiligheid is niet meer nummer één op de lijst met problemen, maar bereikbaarheid. Daar valt, met de steun van provincie, stadsregio en rijk, nog veel te doen. Binnenkort moet Camiel Eurlings maar eens met eigen ogen hier komen kijken.

Waar ik blij mee ben is met de houding van onze inwoners rond het integratievraagstuk. Ja, er zijn soms best spanningen, vooral natuurlijk in wijken waar grote concentraties van allochtonen zijn. Maar integratie (of het gebrek daaraan) staat niet bovenaan de lijst van zorgen. Dat duidt er volgens mij op dat Nijmegenaren reëel en verdraagzaam zijn. Er valt het nodige te verbeteren en problemen zijn er zeker, maar wij laten ons het hoofd niet op hol brengen door retoriek en populistisch gepruttel.

Uit de ‘Bestuursmonitor’ die we gelijktijdig uitbrengen, blijkt dat bijna 8 op de 10 mensen in Nijmegen de naam van hun nieuwe burgemeester spontaan (helemaal of grotendeels) kunnen noemen. Dat is een mooie score. En dat zo’n 7 op de 10 inwoners vertrouwen in mij hebben is evenzeer prettig. Als burgemeester ben je niet aangesteld om de populariteitstest te winnen, maar je hebt wel het vertrouwen van mensen nodig om te kunnen opereren.

Het college brengt het tweede deel van de middag een bezoek aan jongerencentrum Staddijk, helemaal aan de rand van de stad. Sommige collegeleden horen voor de eerste maal het verschil tussen zoiets als Metal en Urban Rock.

11 februari

Mijn zondagse loopje van gisteren verliep helaas niet volgens plan. Op een grintpad struikelde ik ongelukkig en kwam nogal ten val. Schaafwonden overal en pijnlijke knie en borst. Ik sliep vannacht slecht en loop nu als een oude man.

Gelukkig valt dat lopen in de agenda vandaag mee. Een marathon van Haagse afspraken maar qua locatie wel geconcentreerd. Eerst ’s ochtends langs bij mijn Leidse collega Henri Lenferink. Hij is voorzitter van een club die voor het Korpsbeheerdersberaad aanbevelingen moet doen over de verhouding tussen politieveld en rijksoverheid en ik leid namens datzelfde korpsbeheerdersberaad een stuurgroep over bovenregionale politiesamenwerking. Dat vraagt afstemming en dat doen we.
Daarna in Den Haag een gesprek met Jeep Stuitje en Pieter Veraart van het Landelijk Management Developmant (MD) bureau voor politie en brandweer. Dit bureau is betrokken bij de zoektocht naar een nieuwe regionaal brandweercommandant tevens directeur veiligheidsregio. Bijzonder om Jeep Stuitje weer tegen te komen. Toen ik in 1985 bij het ministerie van Binnenlandse Zaken kwam werken, was hij mijn directe collega op de juridische afdeling. Een jaar later volgde ik hem op als plaatsvervangend chef van die afdeling.

Een uurtje later zit ik op datzelfde ministerie. Eerst een overleg met de plaatsvervangend Directeur-Generaal (DG) Veiligheid, Gert Jan Bos. Ook al zo’n oud-collega. We praten over de taskforce Oudejaarsnacht, die aanbevelingen moet doen om uitbarstingen van vandalisme en geweld in de toekomst tegen te gaan. Minister Ter Horst heeft mij gevraagd die voor te zitten. De groep moet wat mij betreft slechts een paar keer bij elkaar komen, van eindeloos vergaderen wordt niemand wijzer. Een stevig secretariaat met ministeries, Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en Openbaar Ministerie (OM) kan heel wat voorwerk doen. Ook spreken we over de begroting van ons politiekorps. Nog geen uitsluitsel helaas, ik wacht de komende week af.

Lunch met Jan Willem Holtslag, die deze maand vertrekt als secretaris-generaal van Binnenlandse Zaken (BZK) en bij de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) gaat adviseren over de toekomst van het openbaar bestuur. We hebben aardig wat samen meegemaakt en goed samengewerkt.

In één van de vele vergaderzaaltjes van het ministerie vindt vervolgens het VNG-overleg plaats dat altijd vooraf gaat aan het zogenaamd Strategisch Beraad Veiligheid met het kabinet. De nieuwe samenstelling van onze delegatie is compleet: Annemarie Jorritsma als voorzitter VNG, Jacques (Sjaak) van der Tak (burgemeester Westland en oud-wethouder van Rotterdam), VNG-directeur Ralph Pans en ik als voorzitter Veiligheidsberaad.
Het Strategisch Beraad Veiligheid wordt in weer een andere zaal van BZK gehouden, op de mij zo bekende ministersverdieping. Guusje ter Horst en Ernst Hirsch Ballin zitten aan de andere kant van de tafel. Het belangrijkste discussiepunt is de uitwerking en uitvoering van wat er over veiligheid is afgesproken in het bestuursakkoord tussen rijk en lokale overheid. Het kabinet lijkt de neiging te hebben om zich wel erg met ons te willen bemoeien.

Aan het eind van de middag nog een vergadering van de stuurgroep Bovenregionale politiesamenwerking in weer een ander zaaltje op weer een andere verdieping. Samen met collega Hubert Bruls van Venlo en vertegenwoordigers van het OM en de politiechefs buigen we ons over het onderzoek dat nu plaatsvindt naar alle mogelijke structurele samenwerking tussen politiekorpsen, van technische recherche tot ICT-beleid.

’s Avonds in Oegstgeest, alsof het niet genoeg is geweest, nog méér Binnenlandse Zaken, maar dit keer minder zakelijk. Guusje ter Horst heeft de traditie voortgezet om alle nog levende oud-ministers op dit departement ééns per jaar bijeen te brengen. Hans Wiegel, Ed van Thijn, Cees van Dijk, Hans Dijkstal, Bram Peper, Roger van Boxtel, Klaas de Vries, Johan Remkes, ikzelf, Alexander Pechtold en Atzo Nicolai. Helaas zijn Edzo Toxopeus (minister in de kabinetten De Quay en Marijnen) en Diewke de Graaff-Nauta (demissionaire minister in de laatste maanden van Lubbers 3) niet meer in staat te komen. Ondanks al onze politieke verschillen borrelen en eten we gezamenlijk en gezellig en wordt de toekomst van het openbaar bestuur niet vergeten. Op de terugweg naar Nijmegen tijd voor de collegestukken van morgen.

8 en 9 februari

Vrijdag heb ik de kans om vergaderingen van zaterdag goed voor te bereiden. Verder een paar telefoonafspraken, veel stukken lezen en van het bureau afkrijgen en wat overleg met stafleden. Het voelt bijna als een soort werkvakantie…
Ook bezoek ik samen met Marjo de Huisartsenpost aan de Gerard van Swietenlaan. We spreken met de directie en het bestuur van de Centrale Huisartsencoöperatie Nijmegen en omgeving, die niet alleen de huisartsenpost Nijmegen beheert maar ook de posten in Wijchen en Boxmeer. De huisartsenposten staan borg voor een kwalitatieve impuls en tevens een verlichting voor individuele huisartsen. Er zijn zeer gekwalificeerde assistenten, aparte visiteauto’s en huisartsen van dienst. Boeiende discussie over de maatschappelijke taken van huisartsen in de wijken en of die ook extra gehonoreerd moeten worden. Volgend jaar is het 2^de lustrum, dus ik wordt alvast geboekt voor een feestelijk optreden.

Zaterdag zit ik om 9.00 uur alweer in de auto om van 10.00 tot 14.00 uur in Utrecht opgeslorpt te worden door achtereenvolgende vergaderingen van het Veiligheidsberaad, het algemeen bestuur van de Voorziening tot Samenwerking Politie Nederland, het korpsbeheerdersberaad en tot slot het dagelijks bestuur van het Veiligheidsberaad. Niet de meest ideale zaterdagbesteding maar daar staat tegenover dat het aardig is om van tijd tot tijd de collega’s van de andere grotere steden te ontmoeten. Aleid Wolfsen (Utrecht) is er de eerste keer bij, ik zie aan hem dat de eerste maanden er stevig inhakken.

7 februari

In de loop van de ochtend maakt fotograaf Bob Walker een fraaie foto van mij op de fiets bij de Latijnse School. Ik hoop dat ik daar niet illegaal reed. De nieuwe directeur van Lux, Huub Roelvink, komt een kopje koffie ter kennismaking drinken. Enthousiaste man met een stevige achtergrond in de Amsterdamse filmwereld. Hij zit vol ideeën die ik hem wel zie verwezenlijken. Lux is een belangrijke en unieke partner in de stad, die bijdraagt aan het culturele klimaat èn de uitstraling van Nijmegen.

Ook vandaag weer tijd om een paar uur achter mijn bureau te zitten en te werken. Zo vaak komt dat niet voor, meestal zijn lezen en schrijven voor de avonduren gereserveerd.
De plaatsvervangend korpschef van Gelderland-Midden Ton Lith komt langs. Wij kennen elkaar nog uit de tijd van de IRT-enquête midden jaren 90. Samen met anderen doet hij onderzoek naar de succesfactoren voor samenwerking tussen alle verschillende diensten in de veiligheidsregio’s. Nuttig gesprek. Aansluitend ontvang ik in de Schepenhal van het stadhuis zo’n 150 buitenlandse studenten die een of meer semesters in Nijmegen gaan studeren. Nederlandse studenten zijn over het algemeen niet zo reislustig, slechts 3% maakt gebruik van het aanbod aan buitenlandse mogelijkheden. Jammer, want het verruimt de blik en de mogelijkheden na je studie. Een paar Amerikaanse studenten zijn nog vol van Super Tuesday. Een student uit Wales die er heel progressief uitziet, vertelt me dat hij Amerikanistiek komt studeren aan de Radboud Universiteit. Tot mijn stomme verbazing verklaart hij zich een overtuigd conservatief, voor wie John McCain nog veel te soft is. Benieuwd of hij veel gelijkgestemde zielen in Nijmegen tegenkomt. Terug op mijn kamer een video-opname voor het naderend afscheid van de secretaris-generaal van Binnenlandse Zaken, Jan Willem Holtslag. Alle oud-ministers van dit departement wordt gevraagd iets aardigs in de camera te zeggen.

In het begin van de avond weer een naturalisatieceremonie in de raadszaal. Zo’n dertig mensen uit 4 continenten krijgen van mij het certificaat van hun nieuwe Nederlanderschap. Ik zie veel trots, blijdschap en soms ook veel doorstaan leed in hun ogen. Iedereen staat kaarsrecht als het Wilhelmus wordt gespeeld. Zoals langzamerhand traditie is, wordt dat alleen door ceremoniemeester Jan Roelofs en mij uit volle borst meegezongen. Een burgemeester moet het goede voorbeeld geven, toch?

’s Avonds, geïnspireerd door de koffie met Huub Roelvink, in Lux naar de film Lust, Caution geweest. Shanghai 1942, door half Chinese, half Amerikaanse blik. Zeer de moeite waard.

6 februari

Gisteravond laat weer in Nijmegen om klokslag middernacht met carnavalscape om en dito hoed op Prins Carnaval te ‘ontluisteren’. Dat gebeurde in de grote hostent op Plein 44. In een korte ceremonie werden prins en kabinet beroofd van al hun attributen. Ik heb Robbert I troostend toegesproken, er is een leven na het prinsdom. Zonder scepter, steek en ketting ziet hij er ineens erg kwetsbaar uit. Zelf heb ik mijn eigen ambtsketen weer om en de carnavalskleren uit. De pages laten hun tranen vloeien nu het allemaal voorbij is.

De volgende ochtend een bezoek aan het platgebrande terrein van De Klok Logistics aan de Sprengenweg. Directeur Driessen leidt mij langs de dranghekken waarachter een zee van puin en verwrongen staal schuil gaat. Het onderzoek van de technische recherche heeft geen duidelijkheid over de oorzaak gebracht. Andere vragen zijn: heeft de alarminstallatie goed gewerkt en hoe kon het vuur zo snel om zich heen grijpen? Er wordt met man en macht gewerkt aan de bedrijfscontinuïteit. De maandag na de brand werd er alweer vervoerd en geleverd, er zijn noodkantoren geplaatst en het personeel lijkt extra gemotiveerd. We spreken af dat ik volgend jaar rond deze tijd de nieuwe gebouwen zal openen. Het lijkt mij mooi als dat lukt.

Aansluitend naar verpleeghuis Kalorama aan de Nieuwe Holleweg in Ubbergen. Ik reik daar de zilveren Waalbrugspeld uit aan de Nijmeegse mevrouw Els Jansen, die decennialang ouderen heeft vermaakt en geholpen met haar muziektherapie, waarbij ze urenlang achter de piano zat. Nu heeft ze zelf een ernstige ziekte en is ze patiënt in het huis dat ze zo vaak als
vrijwilligster bezocht. Ze is totaal beduusd als ze mij en in mijn kielzog al haar kinderen en kleinkinderen ziet binnenkomen.

In de middag overleg ik over verschillende (raads-) aangelegenheden met griffier Tine Mientjes en plaatsvervangend griffier Ellen Hoenderkamp, met hoofd juridische zaken Gerard Fasten en met Marjo van Ginneken. Ook komt Rob Jaspers van De Gelderlander langs voor een interview over de mens achter de burgemeester na een jaartje in Nijmegen. Ik vertel hem dat de makke van zo’n eerste jaar is dat ik als burgemeester weliswaar ontzettend veel Nijmegenaren heb gesproken en veel van de stad heb gezien, maar als privé persoon nog maar weinig. De werklast is in zo’n beginperiode altijd extra veel en zwaar en bovendien komt mijn gezin pas in de loop van dit voorjaar over. Ik kijk er naar uit om niet alleen professioneel maar ook persoonlijk in mijn vrije tijd meer van de stad te genieten. Ik vertel ook dat het lopen van de Zevenheuvelenloop een van de hoogtepunten was van 2007 en dat ik overweeg om in juni Maastrichts Mooiste te doen, en dan natuurlijk ook 15 km, niet het verkorte koopje van 5 km waar collega Gerd Leers voor schijnt te tekenen.

Eind van de middag een kort bezoek van mijn oud-collega in de Tweede Kamer en dierbare vriendin Marijn de Koning. Zoals velen is ook zij onder de indruk van het historisch deel van het stadhuis. Over onze bloemist die wekelijks voor de bloemstukjes zorgt is ze minder te spreken. ’s Avonds weer eens een uur hard gelopen richting Groesbeek en voldaan de wedstrijd Kroatië – Nederland gezien.

4 en 5 februari

Vanwege de carnavalsvakantie is deze week qua agenda ontspannen. Geen collegevergadering, veel mensen een weekje weg, tijd voor klusjes waar je normaal niet aan toekomt en aan een enkele vrije dag.

Maandag een aantal afspraken op het stadhuis. Eerst met de staf de lopende afspraken doornemen en kleine dingen regelen. De huidige set aan representatiegeschenken moet bijvoorbeeld worden vernieuwd en de burgemeester heeft daar ook opvattingen over (waar niet over?). Ook praten we over de organisatie van mijn ‘gast aan tafel’- tour; er zijn al de nodige aanmeldingen en het is leuk om zoiets één a twee maal in de maand te doen. Het gaat om eenvoudige maaltijden bij mensen thuis waarbij ze, als ze dat willen, ook een paar buren of vrienden uitnodigen. Ik neem de wijn en het toetje mee en als het nodig is een bijdrage aan de kosten. Gewoon onder het eten kletsen over de stad, de wijk en het Nijmeegse leven in het algemeen. Bij voorkeur géén vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties of buurtcomités, die komen op andere wijze wel aan bod.

Verder deze dag lezen en stukken tekenen en ambtelijke overleggen over veiligheid in Nijmegen en over de regionale brandweer en de veiligheidsregio. Ook spreek ik wat langer met ons interim-hoofd Bestuurscommunicatie Raijmond Witten, een ervaren en op dit vlak zeer deskundige manager. We overleggen onder meer over de vacature die mijn vroegere woordvoerder Arian Kuil heeft achtergelaten. Telefonisch nog een interviewtje aan Harm Graat van de Gelderlander over de pardonregeling en de Nijmeegse resultaten. Van ambtenaren hoorde ik overigens dat de nodige collega’s de toetsing voor de burgemeestersverklaringen geheel en al aan ambtelijke adviseurs hebben overgelaten. Ik vind dat persoonlijk niet juist. Het gaat om een zware verantwoordelijkheid die het leven van mensen verregaand beïnvloedt. Daar moet je als burgemeester zelf voor durven staan.

Eind van de middag reis ik naar Den Haag voor een afscheidsetentje van leden van de Raad van Toezicht van de Consumentenbond waarvan ik voorzitter ben. Laat op de avond arriveer ik in Leiden, waar ik dinsdag een snipperdag doorbreng. Ook wel eens aardig om mijn gezin door de week tegen te komen. Een rustige dag, al blijven via mobieltje en laptop het Nijmeegse leven en werk dichtbij.

2 en 3 februari

Ik vrees dat de foto’s genoeg zeggen. Een carnavalist schaamt zich echter nergens voor, dus ik ook maar niet voor mijn outfit. Vorig jaar clown en nu een heer uit de tijd van Louis XIV, toen de Vrede van Nijmegen werd gesloten. Ongetwijfeld was het bier toen ook lekker, al werden de fusten nog niet aangeslagen op de Blauwe Steen. Ik heb tientallen pilsjes getapt, er is een redelijke barkeeper aan mij verloren gegaan.
Sleuteloverdracht, het eerste biertje tappen, erwtensoep eten met het bestuur van de Blauwe Schuit, de carnavalsmis in de Molenstraatkerk en samen met Machteld de optocht kijken op het podium voor het stadhuis. Alles voor de tweede keer en het voelt al heel vertrouwd.

1 februari

De trein doet niet wat ik wil en spoort naar Hollands Spoor in plaats van Centraal Station Den Haag. De taxichauffeur heeft vervolgens zijn portemonnee vergeten en kan dus niet afrekenen. Geen goed begin van de dag maar de rest gaat prima.

Eerst een gesprek op Binnenlandse Zaken over de toekomst van het Veiligheidsberaad dat ik samen met Winrie de Boer en mijn Haarlemse collega Bernt Schneiders voer. Daarna een snelle lunch met DG Leon van Halder van WWI. We kennen elkaar goed en dat komt van pas. Onze prachtwijk Hatert krijgt vooralsnog niet de miljoenen waar Ella Vogelaar ons rijk mee rekende. De corporaties hebben zo hun eigen getallen. Het wordt tijd dat WWI duidelijkheid verschaft. Voorlopig vind ik het bewind van minister Vogelaar nog verre van geslaagd. Ook spreken Leon en ik over de toekomst van het grotestedenbeleid. Nijmegen is van mening dat we geen volgende uitgebreide ronde meer nodig hebben. De grote steden zijn meer gebaat bij een plus op de uitkering van het Gemeentefonds met prestatieafspraken op hoofdlijnen.

Op tijd terug in Nijmegen voor het dagelijks bestuur van de Veiligheidsregio annex adviescommissie van de politieregio Gelderland Zuid. Het gaat over zulke prozaïsche onderwerpen als begrotingen, formatieplaatsen en plaatsingsprocedures. Dat is andere koek dan de conversatie tijdens het Hofbal in De Vereeniging dat ik ’s avonds vergezeld van Hannie Kunst bezoek. Black tie is het devies, dat combineert ook mooi met talloze carnavalssteken. Ik heb dit jaar de eer om samen met Hofraadpresident Johan Klomp, vorig jaar nog Johan den Eerste, een nieuwe ridder van Knotsenburg te ‘slaan’. We laten Frans Hendriks even op zijn knieën zitten, een niet alledaags gezicht tenslotte. De stampotten van vorig jaar zijn door de zorg van Theo Lemmen vervangen door Italiaanse catering, prima wissel!